Dodatki mieszkaniowe są zadaniem własnym gminy, finansowanym z budżetu gminy. Przyznawane są osobom, które nie są w stanie pokryć kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania.
Dodatek mieszkaniowy jest uzależniony od 3 kryteriów:
1. Tytułu prawnego do lokalu,
2. Kryterium dochodowego,
3. Powierzchni mieszkania.
1. Warunek - tytuł prawny do lokalu
Dodatek mieszkaniowy przysługuje najemcom i podnajemcom lokali mieszkalnych, osobom mieszkającym w lokalach mieszkalnych, do których przysługuje im spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, osobom mieszkającym w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach stanowiących ich własność i właścicielom lokali mieszkalnych, innym osobom mającym tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego i ponoszącym wydatki związane z jego zajmowaniem, osobom zajmującym lokal mieszkalny bez tytułu prawnego, oczekującym na przysługujący im lokal zamienny albo socjalny.
Dodatek mieszkaniowy może być przyznany tylko na podstawie jednego z wymienionych tytułów.
Dodatek mieszkaniowy jest przyznawany na 6 miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku.
2. Warunek - kryterium dochodowe:
1. O dodatek można ubiegać się, jeśli średni dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego:
a) nie przekracza 175% (tj. 1802,15 zł) kwoty najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym lub
b) 125% (tj. 1287,25 zł) tej kwoty w gospodarstwie wieloosobowym, obowiązującej w dniu złożenia wniosku.
Wysokość najniższej emerytury zmienia się w ciągu roku, w zależności od waloryzacji świadczeń. Od 01 marca 2018 r. wynosi 1029,80 zł.
Za dochód uważa się wszelkie przychody po odliczeniu kosztów ich uzyskania oraz po odliczeniu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, chyba że zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodu
Do dochodu nie wlicza się
- świadczeń pomocy materialnej dla uczniów,
- dodatków dla sierot zupełnych,
- jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia się dziecka,
- dodatku z tytułu urodzenia dziecka,
- pomocy w zakresie dożywiania,
- zasiłków pielęgnacyjnych,
- zasiłków okresowych z pomocy społecznej,
- jednorazowych świadczeń pieniężnych i świadczeń w naturze z pomocy społecznej,
- dodatku mieszkaniowego,
- dodatku energetycznego,
- zapomogi pieniężnej, o której mowa w przepisach o zapomodze pieniężnej dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne
albo zasiłek przedemerytalny w 2007 roku,
- świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 marca 2015 roku o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych ( Dz. U. z 2018 poz. 960 z
poźn. zm. ),
- świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci ( Dz. U. z 2017 poz.1851 z późn. zm. ),
- dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz. U. z 2018 r. poz. 998, z późn. zm ),
- świadczenia Dobry Start, o którym mowa w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 roku w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry Start” ( Dz. U. z 2018 r, poz. 1061 ).
3 - Kryterium jest powierzchnia zajmowanego lokalu: – aby otrzymać dodatek mieszkaniowy powierzchnia określona ustawowo (powierzchnia normatywna),
w przeliczeniu na liczbę członków gospodarstwa domowego nie może przekraczać:
o 35 m2 – dla 1 osoby,
o 40 m2 – dla 2 osób,
o 45 m2 – dla 3 osób,
o 55 m2 – dla 4 osób,
o 65 m2 – dla 5 osób,
o 70 m2 – dla 6 osób, a w razie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym większej liczby osób dla każdej kolejnej osoby zwiększa się normatywną powierzchnię tego lokalu o 5 m2.
Dodatek mieszkaniowy przysługuje także w sytuacji gdy powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego przekracza normatywną powierzchnię lokalu, ale nie więcej niż o:
1) 30 % albo
2) 50% pod warunkiem, że udział powierzchni pokoi i kuchni w powierzchni użytkowej tego lokalu nie przekracza 60%.
Wydatki:
Przy obliczaniu wysokości dodatku mieszkaniowego brane są pod uwagę wydatki ponoszone w związku z zajmowaniem lokalu mieszkalnego przez osobę ubiegającą się o dodatek mieszkaniowy. Zgodnie z Ustawą z dnia 8 października 2004 r. o zmianie ustawy o dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 180) w grę wchodzą tu świadczenia okresowe ponoszone przez gospodarstwo domowe, takie jak:
1) czynsz,
2) opłaty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na lokale mieszkalne w spółdzielni mieszkaniowej,
3) zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną,
4) odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego,
5) inne niż wymienione w pkt 1-4 opłaty za używanie lokalu mieszkalnego,
6) opłaty za energię cieplną, wodę, odbiór nieczystości stałych i płynnych,
7) wydatek stanowiący podstawę obliczania ryczałtu na zakup opału.
Zgodnie z art.6 ust. 4 a:
„Nie stanowią wydatków, o których mowa w ust.4, wydatki poniesione z tytułu:
a) ubezpieczeń, podatku od nieruchomości, opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
b) opłat za gaz przewodowy, energię elektryczną, dostarczane do lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego) na cele bytowe”.
Wysokość dodatku mieszkaniowego stanowi różnicę między poniesionymi przez uprawnionego wydatkami, przypadającymi na normatywną powierzchnię użytkową zajmowanego lokalu mieszkalnego, a kwotą stanowiącą tzw. udział własny gospodarstwa domowego w ponoszeniu wydatków.
Osoba uprawniona do dodatku mieszkaniowego powinna złożyć wniosek, do którego dołącza się deklarację o wysokości dochodów gospodarstwa domowego za 3 miesiące poprzedzające dzień złożenia wniosku i inne niezbędne dokumenty.
Właściciel domu jednorodzinnego powinien do wniosku dołączyć także zaświadczenie organu właściwego w sprawie wydania pozwolenia na budowę, potwierdzające powierzchnię użytkową, w tym łączną powierzchnię pokoi i kuchni oraz wyposażenie techniczne domu, oraz przedstawić rachunki za energię cieplną i wodę oraz za odbiór nieczystości.
Deklaracja o wysokości dochodu obejmuje okres pełnych 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających datę złożenia wniosku. Wyszczególnia się w niej wysokość dochodu osiągniętego przez członków gospodarstwa domowego, źródła tych dochodów i miejsca pracy lub nauki poszczególnych osób.
Dodatek mieszkaniowy przyznaje się na okres 6 miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku.
Jeżeli osoba, której przyznano dodatek mieszkaniowy nie opłaca na bieżąco należności za zajmowany lokal mieszkalny, dodatek mieszkaniowy wstrzymany jest do czasu uregulowaniu zaległości. Nieuregulowanie zaległości w ciągu 3 miesięcy od dnia wydania decyzji wstrzymującej wypłatę dodatku spowoduje, że wygaśnie decyzja o przyznaniu dodatku mieszkaniowego. Jeżeli zaległości zostaną uregulowane w terminie, dodatek za okres, w którym wstrzymana była jego wypłata, zostanie zwrócony.